"നിങ്ങളുടെ ഇരുള് മൂടിയ കൊട്ടകകളില്
ആളുകള് രാജാക്കന്മാരാകുന്നു.
ഒരു ഭയാശങ്കയും കൂടാതെ
സാഹസിക കര്മ്മങ്ങള് അനുഷ്ഠിക്കുന്നു.
തങ്ങളുടെ കേമത്തത്തെ
പറ്റിയുളള ചിന്തകളില് മതിമറന്ന്
ദൈനംദിനക്ളേശങ്ങള് മറന്ന്
അഭയാര്ത്ഥികളായി, ഞങ്ങള്,
വെറുതെ,ആട്ടം കണ്ടിരിക്കുന്നു.
ഞങ്ങളുടെ വികാരങ്ങളെ തട്ടിയുണര്ത്താന്
നിങ്ങള് സൂത്രത്തില്
പലതരം കഥകള് തട്ടിക്കൂട്ടുന്നു. '
വ്യവസ്ഥാപിത നാടകസങ്കല്പനങ്ങള് അധീശത്വത്തെ ഉറപ്പിക്കുന്നുവെന്ന് ബ്രഹ്റ്റിന് ഉത്തമബോദ്ധ്യമുണ്ടായിരുന്നു. ഉപരിപ്ലവമായ വികാരപരതയെ ഒഴിവാക്കിയ ബ്രഹ്റ്റ് തന്റെ നാടകങ്ങളില് ചിന്താജനകമായ വികാരപരതയെ പകരം പ്രതിഷ്ഠിച്ചു. എപ്പിക് നാടകവേദിയെ ശാസ്ത്രയുഗത്തിലെ നാടകവേദി എന്നാണ് ബ്രഹ്റ്റ് വിളിച്ചത്. ജ്ഞാനോദയ പ്രബുദ്ധതയുടേയും ആധുനികതയുടേയും മാനസികാവസ്ഥ ഈ വാക്കുകളില് നിറഞ്ഞു നില്ക്കുന്നുണ്ടെന്ന് നിരീക്ഷിക്കുന്നവരുണ്ട്. എന്നാല്, ജ്ഞാനോദയപ്രബുദ്ധതയുടെ സൌന്ദര്യശാസ്ത്രപ്രമാണങ്ങളെ വ്യത്യസ്തമായ ആശയങ്ങളും ഇടപെടലുകളും കൊണ്ട് വളരെ വ്യത്യസ്തമായ ലക്ഷ്യങ്ങളിലേക്ക് എത്തിക്കാന് ബ്രഹ്റ്റിന് കഴിഞ്ഞിരുന്നു. നാടകത്തിന്റെ ജനകീയതയുടെ പ്രോദ്ഘാടകനായിരുന്ന ബ്രഹ്റ്റ് ശാസ്ത്രത്തിന്റെ ജനകീയതയെ കുറിച്ചാണ് 'ഗലീലിയോ'യിലൂടെ പറഞ്ഞത്.
ശാസ്ത്രീയതയെ കുറിച്ചുളള സങ്കല്പനങ്ങളെ ഉത്തരാധുനികചിന്ത നിശിതമായി ചോദ്യം ചെയ്തു കൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഒരു ഘട്ടത്തിലാണ്, ഇപ്പോള്, ബ്രഹ്റ്റിന്റെ ഗലീലിയോ വീണ്ടും വായിക്കപ്പെടുന്നത്. വേഡ് റോലാണ്ടിനെ പോലെ ചിലര് ആധുനികശാസ്ത്രത്തിന്റെ പിതാവിന്റെ വീക്ഷണങ്ങളെ രൂക്ഷമായി വിമര്ശിക്കുന്നു. പ്രകൃതിപ്രതിഭാസങ്ങളെ നിരീക്ഷണത്തിലൂടെയും കാരണയുക്തിയിലൂടെയും മനസ്സിലാക്കുന്ന ശാസ്ത്രത്തിന്റെ രീതിശാസ്ത്രത്തെ സമാനതകളില്ലാത്ത ഏക വിശദീകരണമാര്ഗ്ഗമായി ഗലീലിയോ മുന്നോട്ടുവയ്ക്കുകയും പ്രകൃതിയാഥാര്ത്ഥ്യത്തെ കുറിച്ചുളള മറ്റു സമീപനങ്ങള് തെറ്റാണെന്ന് സ്ഥാപിക്കാന് ശ്രമിക്കുകയും ചെയ്തതായി റോലാണ്ട് പറയുന്നുണ്ട്. ഗലീലിയോയുടെ ധാരണകളെ വിദ്വേഷത്തോടെ കണ്ട കത്തോലിക്കാ പള്ളിയുടെ സമീപനത്തെ അദ്ദേഹം ശ്ലാഘിക്കുന്നുമുണ്ട്. തന്റെ പുനര്പാരായണത്തിലും പുനര്രചനയിലും ഇങ്ങനെയൊരു അതിവാദസമീപനമല്ല ബ്രഹ്റ്റ് സ്വീകരിക്കുന്നത്. എല്ലാ നല്ല മാര്ക്സിസ്റ്റുകളും ചെയ്തതു പോലെ ജ്ഞാനോദയപ്രബുദ്ധതയുടെ നല്ല ഘടകങ്ങളെ ബ്രഹ്റ്റ് സ്വാംശീകരിച്ചു. അതിന്റെ മറ്റൊരു പേരായ മുതലാളിത്തത്തിന്റെ നീചവും ഛിദ്രവുമായ ഘടകങ്ങളെ ചെറുത്തു. എന്നാല്, പ്രകൃതിശാസ്ത്രത്തെ സാമൂഹികശാസ്ത്രമായി ചുരുക്കുന്ന ഉത്തരാധുനിക സമീപനം ബ്രഹ്റ്റിന്റെ ഗലീലിയോനാടകത്തെ കേവലമായി ജ്ഞാനോദയപ്രബുദ്ധതയുടെ ഉല്പന്നമായി നോക്കിക്കാണാനാണ് താല്പര്യം കൊള്ളുകയെന്നു തീര്ച്ച!
ഗലീലിയോയെ കുറിച്ചുള്ള നാടകം ബ്രഹ്റ്റ് എഴുതിത്തുടങ്ങുന്ന കാലത്തു തന്നെയാണ് അണുബോംബിന്റെ നിര്മ്മാണത്തിനുളള ധൃതഗതിയിലുളള നീക്കങ്ങള് അമേരിക്കയില് നടക്കുന്നത്. ഹിരോഷിമയിലും നാഗസാക്കിയിലും വര്ഷിക്കപ്പെട്ട അണുബോംബുകള് സൃഷ്ടിച്ച ദുരിതങ്ങള്, നാടകത്തിലുടനീളം ശാസ്ത്രത്തോടു സ്വീകരിച്ച സമീപനത്തെ കുറിച്ചു പുനര്ചിന്ത നടത്താന് ബ്രഹ്റ്റിനെ പ്രേരിപ്പിച്ചു. നാടകം പുനര്രചനകള്ക്കു വിധേയമാകുന്നത് ഈ സാഹചര്യത്തിലാണ്. ആധുനികയുഗത്തിന്റെ തുടക്കത്തെ കുറിച്ചുളള ആദ്യകാല ധാരണകളെ അദ്ദേഹം ഉപേക്ഷിക്കുന്നു. ഗലീലിയോ തുടക്കം കുറിച്ച ശാസ്ത്രയുഗത്തെ പുതിയ യുഗം, നിറഞ്ഞ അന്ധകാരത്തിലേക്ക് വെളിച്ചത്തിന്റെ പ്രവാഹം... ..എന്നിങ്ങനെയൊക്കെ വിശേഷിപ്പിച്ചിരുന്ന ഭാഗങ്ങള് മറ്റു ചില ഭാഗങ്ങളോടൊപ്പം നാടകത്തില് നിന്നും നീക്കം ചെയ്യപ്പെടുന്നു. സ്വയം തന്നെ പുരോയാനത്തിന്റെ ഉപകരണമായ ശാസ്ത്രം അധീശത്വത്തിന്റെ കൈകളില് അടിച്ചമര്ത്തലിനുളള ഉപകരണമായി പരിവര്ത്തിക്കപ്പെടുന്നത് ബ്രഹ്റ്റ് കാണുന്നു. ഏതു ശക്തിക്കു മുമ്പിലാണോ ഗലീലിയോയ്ക്ക് കീഴടങ്ങേണ്ടി വന്നത് അതേ ദുരധികാരത്തിന്റെ ശക്തികള് പുതിയ വേഷമണിഞ്ഞ് അദ്ദേഹം ഉദ്ഘാടനം ചെയ്ത ശാസ്ത്രത്തെ തങ്ങളുടെ താല്പര്യങ്ങള്ക്കായി വിനിയോഗിക്കുന്നു
ഉത്തരാധുനികരെ പോലെ ശാസ്ത്രീയതയെ നിഷേധിക്കുന്ന ഒരു സമീപനമല്ല ബ്രഹ്റ്റ് സ്വീകരിക്കുന്നത്. മതാത്മകതക്കെതിരെ ശാസ്ത്രീയതയെ അദ്ദേഹം പകരം വയ്ക്കുന്നു. പുസ്തകങ്ങളില് എഴുതിയതൊക്കെയിരിക്കട്ടെ. ഞങ്ങള്ക്കു സ്വന്തമായി കാണുകയാണു വേണ്ടത്' എന്ന പ്രസ്താവന ശാസ്ത്രത്തിന്റെ രീതിശാസ്ത്രത്തോടുളള താല്പര്യത്തിന്റെ തന്നെ പ്രഖ്യാപനമാണ്. പുസ്തകങ്ങളില് എഴുതിവെക്കപ്പെട്ട ആത്യന്തികസത്യങ്ങളെ കുറിച്ചുളള ധാരണകള് തിരസ്ക്കരിക്കപ്പെടുകയും ചിരവികസ്വരക്ഷമവും സ്വയം വിമര്ശനപരവുമായ ജ്ഞാനോല്പാദന രീതിയെ കുറിച്ചുളള ധാരണകള് സ്വീകരിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്നു. എന്നാല്, കേവലസത്യത്തിന്റേയും സര്വ്വസത്യങ്ങളുടേയും അക്ഷയപാത്രമായിട്ടല്ല ശാസ്ത്രം നാടകത്തില് അവതരിപ്പിക്കപ്പെടുന്നത്. പ്രബുദ്ധതയുടെ അനന്തതയിലേക്ക് വാതില് തുറക്കാന് അത് ലക്ഷ്യമാക്കുന്നില്ലെന്നും നമ്മുടെ അനന്തമായ അജ്ഞതയ്ക്ക് അതിരുകള് നിര്മ്മിക്കാനേ ആഗ്രഹിക്കുന്നുളളൂവെന്നും പറയുന്ന നാടകത്തിലെ ഗലീലിയോ ശാസ്ത്രത്തിന്റെ പരിമിതികള് അറിയുന്നയാള് കൂടിയാണ്.
ശാസ്ത്രത്തിന്റെ സാമൂഹികതയെ ഉള്ക്കൊള്ളുന്ന ഗലീലിയോയെയാണ് ബ്രഹ്റ്റിന്റെ നാടകത്തില് നാം കണ്ടുമുട്ടുന്നത്. 'ശാസ്ത്രം ഒന്നു മാത്രമേ ആവശ്യപ്പെടുന്നുളളൂ. ശാസ്ത്രത്തിന്റെ പുരോഗതി എന്നു പറയുന്ന ആന്ഡ്രിയയുടെ വാക്കുകളോട് നാടകത്തിലെ ഗലീലിയോക്ക് യോജിക്കാന് കഴിയില്ല. ജനങ്ങളില് നിന്ന് അകുന്നുനില്ക്കുന്ന ഒരു ദന്തഗോപുരസ്ഥാനമായി ശാസ്ത്രത്തെ കാണുന്ന ഗലീലിയോയെയല്ല ബ്രഹ്റ്റ് സൃഷ്ടിച്ചത്. ശാസ്ത്രവും ജനതയും തമ്മിലുണ്ടാകേണ്ട ബന്ധത്തെ കുറിച്ചുളള ബ്രഹ്റ്റിന്റെ വിശ്വാസം അദ്ദേഹത്തിന്റെ നായകനില് നാം വായിക്കുന്നു.
ശാസ്ത്രം ചരിത്രത്തില് സ്വയം സ്ഥാപിക്കാന് ശ്രമിക്കുകയായിരുന്നു; ആദ്യമായി. ആധുനികശാസ്ത്രം സൃഷ്ടിക്കപ്പെടു സാമൂഹിക സന്ദര്ഭത്തില് നിന്നും മാറ്റി നിര്ത്തിക്കൊണ്ടല്ല ഈ വിശ്വാസങ്ങള് അവതരിക്കപ്പെടുന്നത്. യൂറോപ്പിന്റെ ചരിത്രത്തില് ഒരു പുതിയ വര്ഗ്ഗം ഉയര്ന്നു വരുന്നതിന്റെ ലക്ഷണങ്ങള് നാടകത്തില് ചിത്രീകരിക്കപ്പെടുന്നുണ്ട്. വ്യവസായികളും കച്ചവടക്കാരുമായ പുതിയ വര്ഗ്ഗം ഗലീലിയോടൊപ്പമാണെന്നു പറയുന്ന വിയെ നാം നാടകത്തില് കാണുന്നു. എന്നാല്, ഗലീലിയോയ്ക്ക് തന്റെ ശത്രുക്കളേയും സുഹൃത്തുക്കളേയും വേര്തിരിച്ചറിയാന് കഴിയുന്നില്ലെന്ന് വി പറയുന്നുണ്ട്. ഇതിന് ഗലീലിയോ പറയുന്ന മറുപടി ഭാവിയെ മുന്കൂട്ടി കാണുന്നതാണ്. അജ്ഞതയും അധികാരവും തമ്മിലുളള വ്യത്യാസങ്ങള് എനിക്കറിയാമെന്ന് ബ്രഹ്റ്റിന്റെ നായകന് മറുപടി പറയുന്നു. ശാസ്ത്രത്തിന്റെ രക്ഷിതാക്കളായി ആദ്യകാലങ്ങളില് രംഗത്തു വരുന്ന മുതലാളിത്ത ശക്തികള് ചൂഷണത്തിനുളള ഉപകരണമായി അതിനെ പരിവര്ത്തിപ്പിക്കുന്ന നാളുകളെ ഈ വാക്കുകള് ദ്യോതിപ്പിക്കുന്നു. ഇപ്പോള് തന്നോടൊപ്പമാണെന്നു പറയുന്ന ശക്തികള് ഭാവിയില് ജനതയുടേയും ശാസ്ത്രത്തിന്റെ തന്നെയും ശത്രുക്കളായി മാറുമെന്ന് ബ്രഹ്റ്റിന്റെ ഗലീലിയോ അറിയുന്നു. ഗലീലിയോയുടെ മുന്നിലെ അധികാരസ്ഥാപനം മതമായിരുന്നെങ്കിലും, ഹിരോഷിമയുടെ മുന്നില് നിന്നു കൊണ്ടാണ് ബ്രഹ്റ്റിന് ഗലീലിയോയെ കുറിച്ച് എഴുതേണ്ടി വന്നത്. അതുകൊണ്ട് അറിവും അധികാരവും തമ്മിലുളള ബന്ധങ്ങളെ കുറിച്ചുളള പ്രശ്നീകരണങ്ങളിലേക്കു കൂടി ബ്രഹ്റ്റിനു കടക്കേണ്ടിയിരുന്നു.
പില്ക്കാലത്ത് ബൃഹത് മാനങ്ങള് ആര്ജ്ജിക്കുന്ന ശാസ്ത്രത്തെ
സംബന്ധിച്ച പ്രശ്നീകരണങ്ങള്ക്ക്, ബ്രഹ്റ്റിന്റെ നാടകം
വളരെ വലിയ ആദ്യസംഭാവനയാണ് നല്കിയത്.
മാധ്യമം ആഴ്ചപ്പതിപ്പില് പ്രസിദ്ധീകരിച്ചത്